Beschrijving van bruggenhoofd Gent.
Een nadere blik op de technische kant van de bouw van de bunkers.
Hieronder krijgt u een overzicht van de verschillende bouwprojecten.
Bouwproject A: De bouw van 25 bunkers op het grondgebied van Wetteren en Melle. De aanbesteding gebeurde op 10 oktober 1934.
Het was de firma "SA Belge des Poutres et Planchers Siegwart" uit Baasrode die dit project binnenhaalde en bouwde.
Het bouwproject A werd in zijn definitieve vorm gegoten op 27 oktober 1934 en op 30 oktober 1934 voor de som van 1.598.878,83 Bef definitief toegekend. Van dit project bestond een totaalprijs per bunkertje. Doordat dit het eerste bouwproject was dat gestart werd, werd het ook met serieus wat vertraging afgewerkt. Ook omdat het project een aantal testprojecten kende die moesten beoordeeld worden op hun doeltreffendheid alvorens de rest van het project degelijk te kunnen starten.
Meer details van bouwproject A vindt u op deze link.
Bouwproject B: De bouw van 27 bunkers op het grondgebied van Nazareth en Eke. De aanbesteding gebeurde op 8 december 1934.
Dit project werd verwezelijkt door een zekere firma "Verhelst". Dit is allicht het huidige "Verhelst Aannemingen" uit Oudenburg, maar dit is geen zekerheid. Elke vorm van bevestiging hiervan is zeker welkom. In sommige geschriften vindt men informatie over een zekere firma Verbelst uit Zwijndrecht, maar deze naam is uiterst onwaarschijnlijk daar de originele goedgekeurde aanbesteding van de firma werd afgetekend door een zekere "C. Verhelst".
Het bouwproject B werd voor toegekend op 23 december 1934 voor de som van 1.448.607,28 Bef. Ook van dit project bestond een totaalprijs per bunkertje.
Meer details van bouwproject B werden reeds toegevoegd.
Bouwproject C: De bouw van 26 bunkers op het grondgebied van Astene en Nazareth. De aanbesteding gebeurde op 24 december 1934.
Het was de firma "Van Houdenhove" uit Gent die dit project binnenhaalde en bouwde.
Het bouwproject C werd in zijn definitieve vorm gegoten op 14 januari en op dezelfde dag voor de som van 1.423.716,15 Bef definitief toegekend. Van dit project bestaat enkel een totaalprijs van het ganse project tesamen.
Meer details van bouwfirma C vindt u op deze link.
Bouwproject D: De bouw van 43 bunkers op het grondgebied van Oosterzele, Moortsele, Landskouter, Gontrode, Gijzenzele en Melle. De aanbesteding gebeurde op 19 januarie 1935.
Het was de firma "Socièté d'Entreprise Hydrauliques et de Béton Armé" die dit vrij uitgebreide project binnenhaalde en bouwde.
Het bouwproject D werd in zijn definitieve vorm gegoten op 2 februari 1935 en op dezelfde dag voor de som van 2.341.838,24 Bef definitief toegekend. Van dit project bestaat enkel een totaalprijs van het ganse project tesamen.
Meer details van bouwfirma D vindt u op deze link.
Bouwproject E: De bouw van 46 bunkers op het grondgebied van Baaigem, Gavere, Melsen, Schelderode en Semmerzake. De aanbesteding gebeurde op 9 februari 1935.
Het was de firma "Société d'Etudes et de Construction" die dit vrij uitgebreide project binnenhaalde en bouwde.
Het bouwproject E werd in zijn definitieve vorm gegoten op 25 februari 1935 en op dezelfde dag voor de som van 2.749.196,98 Bef definitief toegekend. Van dit project bestaat enkel een totaalprijs van het ganse project tesamen.
Meer details van bouwfirma E vindt u op deze link.
Bouwproject F: De bouw van 43 bunkers op het grondgebied van Munte, Baaigem, Schelderode, Scheldewindeke, Bottelare en Moortsele. De aanbesteding gebeurde op 19 februari 1935.
Het was de firma "Travaux Hydrauliques et Entreprises Generales SA" uit Antwerpen die dit vrij uitgebreide project binnenhaalde en bouwde.
Het bouwproject F werd in zijn definitieve vorm gegoten op 11 maart 1935 en op dezelfde dag voor de som van 2.444.132,56 Bef definitief toegekend. Van dit project bestaat enkel een totaalprijs van het ganse project tesamen.
Meer details van bouwfirma F vindt u op deze link.
Op deze wijze kreeg Bruggenhoofd Gent onderstaande vorm.
Men merkt duidelijk dat de achterlinie veel minder bebunkerd was. Daarom werd dan ook beslist de linie vooral aan de achterlinie nog aan te vullen. Ook werd de zware bunker A30 nog gebouwd, net als de bijkomende bunker D22 in de brug van Kwatrecht. Hierdoor komt men tot de uiteindelijk gekende kaart van het bruggenhoofd.
Deze detailafwerking van vooral de achterlinie werd vervat in een bouwproject G dat op zijn beurt nog eens werd opgedeeld in een drietal kleinere projecten van telkens een aantal bunkers.
Bouwproject G omvatte bijkomende bunkers op de grondgebieden Astene, Bottelare, Eke, Lemberge, Melsen, Melle, Moortsele, Munte en Nazareth.
Het zijn dus bunkers die origineel niet waren voorzien bij de zes vorige projecten. Daarom ook dat ze verspreid liggen over vele, soms verder uit elkaar liggende gebieden.
Project G: Lot 1: De bouw van 6 bijkomende bunkers op het grondgebied van Astene, Nazareth en Eke. De aanbesteding vond plaats op 24 mei 1935.
Het was de firma "Van Rymenant" uit Lier die dit bijkomende bouwproject binnenhaalde.
Het bouwproject G. Lot 1 werd in zijn definitieve vorm gegoten op 11 juni 1935 en toegekend voor de som van 277.375,89 Bef. Van dit project bestaat enkel een totaalprijs van het ganse project tesamen. Het project kreeg echter af te rekenen met meerprijzen en werd uiteindelijk afgewerkt voor een totaal van 289.000,00 Bef.
Meer details van bouwfirma G Lot 1 vindt u op deze link.
Project G: Lot 2: De bouw van 5 bijkomende bunkers op het grondgebied van Melsen, Munte en Bottelare. De aanbesteding vond plaats op 24 mei 1935.
Het was eveneens de firma "Van Rymenant" uit Lier die dit bijkomende bouwproject binnenhaalde.
Het bouwproject G. Lot 2 werd in zijn definitieve vorm gegoten op 11 juni 1935 en toegekend voor de som van 238.918,71 Bef. Door onvoorziene omstandigheden werd de prijs nog eens opgetrokken tot 249.000,00 Bef. Van dit project bestaat enkel een totaalprijs van het ganse project tesamen.
Meer details van bouwfirma G Lot 2 vindt u op deze link.
Project G: Lot 3: De bouw van 4 bijkomende bunkers op het grondgebied van Moortsele, Lemberge en Melle. De aanbesteding vond plaats op 24 mei 1935.
Het was de firma "Devreux" die dit bijkomende bouwproject binnenhaalde.
Het bouwproject G. Lot 3 werd in zijn definitieve vorm gegoten op 11 juni 1935 en toegekend voor de som van 452.420,25 Bef. Van dit project bestaat enkel een totaalprijs van het ganse project tesamen. Het project kreeg echter af te rekenen met meerprijzen en werd uiteindelijk afgewerkt voor een totaal van 473.000,00 Bef.
Meer details van bouwfirma G Lot 3 vindt u op deze link.
Projecten los van de bovenstaande 7 bouwprojecten.
Daarnaast blijven op het project nog enkele niet niet besproken bunkertjes over.
Het bekendste geval is het bunkertje D22 te Kwatrecht, ingebouwd in het viaduct. Deze bunker werd meevoorzien omdat het viaduct juist in dezelfde periode werd gebouwd in opdracht van "Bruggen en Wegen". De brug (en de bunker) werden gebouwd door de firma Wijckaert uit Gent. Er werd een bunker voorzien in de linker brugstijl, komende uit de richting van Aalst. Ook werden er groeven voorzien om de brug eventueel te kunnen barricaderen. Meer detailinfo hierover vindt u op de specifieke bunkerfiche D22 en de bijkomende info over de bunkertjes niet voorzien in de standaard bouwprojecten.
Voorlopig is van deze bunker ook geen prijs gekend. Ik zal hem later wel eens proberen bepalen op basis van gemiddelde prijzen.
Een tweede mysterie zijn de twee bunkertjes B40 en C17, beiden op het grondgebied van Melle. Deze bunkertjes dragen beiden een bunkernummer DM2 en DM3. Toch zijn in de Moskou-archieven bij de bouwplannen van de firma D, geen schetsen van deze bunkers terug te vinden. De detailplannen van deze beide bunkertjes bleken later terug te vinden in dezelfde archiefdoos waar de bouwplannen van de laatst vrijgekomen bouwplannen van het bouwproject B bleken te zitten. Beiden maakten dan ook origineel wel degelijk deel uit van bouwproject D. Meer detailinfo vindt u opnieuw op onderstaand stukje van de website: bunkertjes niet voorzien in de standaard bouwprojecten.
Een derde extraatje was de bunker B16 te Astene. Deze bunker werd in opdracht van "Bruggen en Wegen" afgebroken en op hun kosten opnieuw opgebouwd op ongeveer dezelfde hoogte, aan de overkant van de weg. De kostprijs maakt in dit geval eigenlijk niet uit daar hij volledig werd betaald door "Bruggen en Wegen". Meer info opnieuw op bunkertjes niet voorzien in de standaard bouwprojecten.
Door al deze projecten samen te leggen, kreeg het bruggenhoofd uiteindelijk zijn vorm zoals het ooit drie dagen effectief dienst deed.
Bijkomende werken aan de bunkers van bruggenhoofd Gent. (Aanbesteding van 18 mei 1936).
Op datum van 18 mei 1936 vond een bijkomende aanbesteding plaats om de bunkers van deze linie aan te passen. De werken die uitgevoerd werden, waren bedoeld om de meeste mitrailleurbunkers ook bruikbaar te maken voor andere types van mitrailleurs dan de standaard voorziene Maximmitrailleurs. De exacte prijs waarvoor deze aanpassingen werden uitgevoerd is, alsook door wie ze werden uitgevoerd, is mij tot op heden onbekend.
De uitbreiding omvatte onder andere:
- Het technisch aanpassen van de 329 plaatijzeren platen van 1.10 meter lang. (platen die dienden scharnierend geplaatst te worden op de staaf in het schietgat en het chardome). Het getal 329 komt exact overeen met het aantal schietgaten voor mitrailleurs op de linie. (op onderstaande link vindt u meer details van deze platen). De aanpassing omvatte onder andere:
- het versmallen van de breedte van alle platen met 3 mm. (270 mm ipv originele 273 mm).
- Het plaatsen van eindeloopshoekjes op elk van de chardomes zodat de platen niet meer van het chardome konden schuiven.
- Het aanpassen van in eerste instantie 46 chardomes voor de opstelling van de Browning FM30 mitrailleur (extra bakjes achteraan chardome voor de voetjes, zie meer detail op deze link). Het bijkomend voorzien van een extra uitsparing in het beton vooraan het schietgat. Het bijkomend plaatsen van een eikenhouten blok met een koperen klem om de voorste poot van de driepikkel te kunnen vastzetten van de FM30 mitrailleur. Uiteindelijk zijn er ondertussen na hertellingen en vaststellingen ten velde zeker 52 chardomes op deze manier aangepast geweest.
- Het oprichten van 512 gewapend betonnen poten links en rechts van vooraf bepaalde schietgaten voor mitrailleurs. Dit komt perfect overeen met de 256 schietgaten die op deze manier uitgebreid werden voor de mogelijke plaatsing van een Hotchkiss- of Coltmitrailleur. Bovenaan waren deze betonnen muurtjes ook voorzien van een speciale eikenhouten blok met daarin de uitsparing, passende op de poten van de Hotchkiss- of Coltmitrailleur. Deze gewapend betonnen pootjes waren in 462 gevallen (231 schietgaten) 55 cm hoog. Voor 50 gevallen (25 schietgaten) waren deze pootjes maar 25 cm hoog. Meer details op deze link.
- Het leveren van 231 bijhorende metalen poten van 55 cm en 25 stuks van 25 cm hoog. (voor de plaatsing van de derde mitrailleurpoot). Daarnaast moest ook de bevestigingsplaat met aansluitbouten in de grond voorzien worden om deze derde poot te kunnen fixeren.
- Levering en plaatsing van 658 eikenhouten blokjes van 6cm x 8cm en 5cm dik. Deze moeten gemonteerd geweest zijn op elk van de chardomes met bijhorende vleugelmoeren. Bedoeling en waar juist is mij tot op heden nog onbekend. Alle bijkomende info blijft welkom.
- Een volledig origineel overzicht van in welke mitrailleurbunker, welk type van mitrailleur kon opgesteld worden, vindt u op onderstaande link.
| 